نسبت نفس و بدن در فلسفه اسپینوزا

نسبت نفس و بدن در فلسفه اسپینوزا

نسبت نفس و بدن در فلسفه اسپینوزا

  مدیریت کلاسوفی   مرداد 28, 1401  1 دقیقه زمان مطالعه

 

🖋 محمدمهدی رفیعی

منبع: ذهن شناخت

🔰بندیکت اسپینوزا؛ فیلسوف شهیر هلندی قرن هفدهم و از پیروان دکارت است.
🔻اسپینوزا به تبع دکارت قائل به حقیقت جوهر بوده و بخشی از تاملات فلسفی خود را به آن اختصاص داده است.

🔻وی با توجه به تعریف دکارت از جوهر دست به حرکتی جسورانه زده و نظام فلسفی خود را دگرگون ساخته است. دکارت در تعریف جوهر می گوید: «ما از جوهر نمی توانیم بفهمیم مگر چیزی که چنان وجود دارد که برای وجودش، بر هیچ چیز دیگر مبتنی نیست». «مفهوم جوهر جز این نیست که می تواند به خودی خود، یعنی بی‌یاری هیچ جوهر دیگری، موجود باشد». (کاتینگم، ۱۴۰۰: ۹۳)

🔻بر این اساس اسپینوزا چنان‌چه دکارت نیز معتقد است تنها موجودی که به هیچ موجود دیگری وابسته نیست را خدا دانسته و هر موجودی غیر از آن را به نوعی وابسته و متعلق به خدا می‌داند. وی اما بر خلاف دکارت که نفس و ماده را نیز نوعی جوهر (جواهر ثانویه) می‌دانست (همان: ۹۳)، معتقد است فقط یک جوهر وجود دارد و آن هم خداست و دیگر موجودات (از جمله نفس و بدن) جلوه‌هایی از خداوند هستند. (همان: ۹۰)

🔻این اصل در فلسفه اسپینوزا منجر گشته است که او ثنویت و دوئالیسم دکارت را مردود شمرده و دست به نظریه‌ای جدید در خصوص نسبت نفس و بدن بزند.
دکارت چون نفس و بدن را دو جوهر از بنیان متفاوت می‌دانست، در دوگانگی آن‌ها نیز دچار تردید نمی‌شد و معتقد بود جوهر اندیشنده (نفس) غیر از جوهر ممتد (بدن) است. (دکارت، ۱۳۹۱: ۲۴)

🔻اما اسپینوزا که در خصوص همه عالم یگانه باور بود، ثنویت و دوگانه انگاری میان نفس و بدن را نیز بر نتابیده و طی توضیحاتی بر مبنای خود، نظریه جدیدی احداث نموده است.
وی معتقد است چون در واقع دو جوهر مستقل (نفس و بدن) وجود ندارد و از طرفی می‌دانیم، اندیشیدن (نفس) غیر از امتداد (بدن و جسم) است، پس باید گفت در عین وحدت نفس و بدن، دو صفت که تشکیل دهندهٔ دو روی یک سکه‌اند نیز وجود دارند و این یعنی ثنویت در عین وحدت.
«نفس و بدن، فرد واحدی است که گاه تحت صفت اندیشه و گاه تحت صفت امتداد به تصور در می‌آید.» (کاتینگم، ۱۴۰۰: ۱۴۹)

🔻از دیدگاه اسپینوزا نفس و بدن در خارج یک موجود‌ند اما در مقام تحلیل دو مفهوم مجزا هستند، بر خلاف دکارت که نفس و بدن را در خارج دو موجود مستقل و دو جوهر متفاوت می‌دانست. (غفاری، ۱۳۸۹: ۱۰۷)

📗رنه دکارت، ۱۳۹۱، تأملات در فلسفه اولی، سمت.
📙جان کاتینگم، ۱۴۰۰، عقل‌گرایان (مجموعه تاریخ فلسفه غرب آکسفورد)، سمت.
📕ابوالحسن غفاری، ۱۳۸۹، بررسی تطبیقی رابطه نفس و بدن در فلسفه دکارتیان و ملاصدرا، دوفصلنامه انسان‌پژوهی دینی.

ماهیت تکنولوژى از دیدگاه هایدگر درسگفتار صوتی «اولین قدم در ملاقات با ارسطو» بریده هایی از رساله سیاسی اسپینوزا
جامع الاسرار و منبع الانوار (کتاب) اگزیستانسیالیسم اصل دلیل کافی چیست؟
معرفی کتاب جهان و تاملات فیلسوف اثر آرتور شوپنهاور دکارت هراکلیتوس
اندیشه معاصر ایران هگل که بود و چه گفت؟ درسگفتار ویدیویی «آشنایی مقدماتی با فلسفه اگزیستانسیالسم سورن کرکگور»
منطق درسگفتار صوتی «مروری مقدماتی بر فلسفه رنه دکارت» سورن کی یرکگور
وجوب بالذات، وجوب بالغیر و وجوب بالقیاس | مفاهیم فلسفی برشهایی از کتاب تاریخ فلسفه اسلامی، هانری کوربن مغایرت وجود و ماهیت | فلسفه اسلامی
درسگفتار ویدیویی «مروری بر مهمترین آرای آرتور شوپنهاور» نظم طبیعت از منظر لایب نیتس صفحه اصلی کلاسوفی
برش‌هایی از رساله‌ی فایدون افلاطون منابع برای مطالعۀ پیشاسقراطیان درباره کلاسوفی
آدرنو، مهم‌ترین متفکر مکتب فرانکفورت انسان‌شناسی فلسفه جاودان کارل یاسپرس
کتاب حکایت دولت و فرزانگی فلسفه علم چیست؟ | مسعود امید کتاب ۱۰۱ مسئله فلسفی اثر مارتین کوهن نشر مرکز
خلاصه‌ی درس دهم فلسفه دوازدهم|«فلسفه در جهان اسلام (۲)» کتاب شازده کوچولو اثر آنتوان دوسنت اگزوپری انتشارات نگاه آشنا
تلقى یونانیان از حکمت کتاب پنج قدم فاصله اثر ریچل لیپینکات نشر میلکان ماهیت ایمان از دیدگاه علامه طباطبائی | مسعود امید
کلاسوفی
کتاب‌ها

تمامی حقوق مادی و معنوی برای گروه کلاسوفی محفوظ است

۰ ۰ ۰ دیدگاه

دیدگاه‌ها

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی