برش‌هایی از رساله‌ی سیاسی اسپینوزا | بریده کتاب

وقتی می‌گوییم انسان می‌تواند هرآنچه اراده کند انجام دهد، این اتوریته نه‌تنها به قدرتِ شخص، بلکه به ظرفیتِ ابژه نیز بستگی دارد. برای مثال، اگر بگویم من بنا به حق [rightfully] هر کاری دلم خواست می‌توانم با این میز انجام دهم، قطعاً منظورم این نیست که حق دارم آن را به خوردنِ علف وا دارم.

پس، به طور مشابه، وقتی می‌گوییم انسان‌ها نه به خودشان، بلکه به جمهور وابسته‌اند، منظورمان این نیست که انسان‌ها طبیعتِ انسانیِ خویش را از دست می‌دهند و آن را به کسی دیگر واگذار می‌کنند؛ نیز منظورمان آن نیست که جمهور حق دارد انسان‌ها را وادار به خواستنِ این یا آن کند، یا آن‌ها را مجبور به بزرگداشتِ چیزهایی کند که فقط تحقیر و انزجار را برمی‌انگیزند (چراکه این کار اساساً‌ ناممکن است).

در رساله سیاسی ؛ فصل چهارم، ۴

خرید این کتاب رساله الهی-سیاسی

واژه‌ها صرفاً از طریق کاربردی که دارند معنای معینی پیدا می‌کنند. کلماتی که مطابق این کاربرد چنین به کار برده می‌شوند که مردم، با خواندنشان، به عبودیت انگیخته می‌شوند کلمات مقدس نامیده می‌شوند، و هر کتابی را که با چنین کلماتی نوشته شده باشد نیز مقدس می‌نامند.
اما اگر آن کاربرد بعدها از میان برود بدانگونه که کلماتی معنای قبلی خویش را از دست بدهند، یا آن کتاب به کل نادیده گرفته شود، چه از روی خباثت و چه از آن رو که مردم دیگر بدان نیاز ندارند، آنگاه هم آن کلمات و هم آن کتاب نیز به همان حساب دیگر نه ارزشی خواهند داشت و نه مقدس خواهند بود.
در آخر، اگر واژه‌های یکسانی به شکل متفاوتی به کار گرفته شوند یا قبول افتد که واژه‌هایی به معنای عکس معنای پیشین‌شان به کار برده شوند، آنگاه هم واژه‌ها و هم کتاب‌هایی که قبلن مقدس بودند نامقدس و نجس می‌شوند. بنابراین هیچ چیزی به خودی خود و مستقل از ذهن مقدس، نامقدس یا نجس نیست، بلکه تنها در ارتباط با ذهن است که چنین یا چنان می‌شود.

شهری را که اتباعش فقط از رهگذر ترس دست به جنگ‌افزار نمی‌برند، نمی‌توان در صلح پنداشت بلکه فقط می‌توان گفت این شهر در وضع جنگی به سر نمی‌برد. صلح نه صرفاً همان غیاب جنگ بلکه فضیلتی است که از نیرومندیِ ذهن ناشی می‌شود؛ زیرا اطاعت، یعنی اراده‌ای استوار برای انجام دستوراتی که رأی عمومی شهر مقرر داشته است. در هر صورت، شهری که صلحش به روحِ سست بنیادِ اتباعش بستگی دارد -همان اتباعی که همچون گوسفند بندگی را به سادگی می‌آموزند- به راستی بهتر است بیابان خوانده شود تا شهر.

📕 رسالهٔ الهی سیاسی