دیدگاه های شلایرماخر درباره هرمنوتیک

منبع: فرهنگ واژه‌ها: عبدالرسول بیات

از نظر شلایرماخر فهم عبارت است از تجربه ی دوباره ی اعمال و فعالیت های ذهنیِ مولف. به عبارتی گوینده یا مولف جمله ای می سازد و شنونده در ساختارهای آن جمله و آن تفکر رسوخ می کند. یعنی زبان واسطه ی رسوخ در روان مولف می شود و ذهنیت و نیت او را مکشوف می کند.

شلایرماخر را بنیانگذار علم هرمنوتیک نوین دانسته اند. دیلتای درباره او می گوید: شلایرماخر کانت هرمنوتیک است. وی همچون رمانتیک ها، هرمنوتیک را از سنخ روش شناسی(متدولوژی) می دانست.

دیدگاه ها ی شلایر ماخر؛

هرمنوتیک به عنوان روشی برای تفسیر متون و پرهیز از سوءفهم

وی هرمنوتیک را از روش فهم متون مقدس به روش فهم مطلق متون ادبی تبدیل کرد. به عقیده ی او هرمنوتیک روشی است است برای پرهیز سوءفهم؛ سوءفهمی که از فاصله ی زمانی میان مفسر و متن، و از تأثیرگذاری تاریخ و سنت و فرهنگ، بر روی مفسر سرچشمه می گیرد؛ و این تأثیرگذاری است که موجب تحمیل ذهنیت مفسر بر متن می شود. حال هرمنوتیک با ارائه ی قواعد فهمیدن و تفسیر، از این خطا و سوء برداشت ممانعت می نماید و ما را به نیت و ذهنیت واقعی مولف نزدیک می کند.

موقعیت فهم و تفسیر، موقعیتِ یک نسبت همسخنانه است. شنونده، مجموعه ای از کلماتِ صرف را می شنود و ناگهان با عملی اسرارآمیز می تواند معنای آنها را به طور حدسی کشف کند. این عمل اسرارآمیز و حتی حدسی، عمل هرمنوتیکی است. جایگاه حقیقی علم هرمنوتیک نیز درست همین جا است؛ چرا که هرمنوتیک یا علم تأویل می خواهد مانع از برداشت ها و تأویلها و تفسیرهای غلط باشد. پس علم هرمنوتیک، فن و راه و رسم درست شنیدن است.